អគ្គិសនី និង អេឡិចត្រូនិច

គ្រឿងអកម្ម និង គ្រឿងសកម្ម

សួស្ដីមិត្តអ្នកទស្សនាទាំងអស់គ្នា ថ្ងៃនេះគេហទំព័រអគ្គិសនីដុនបូស្កូកែបយើងខ្ញុំ នឹងលើកយកនូវមេរៀន ដែលទាក់ទងនឹងអគ្គិសនីមួយចំនួនចែកជូនអ្នកទស្សនា ។

ខ្ញុំធ្លាប់បានជួបអស់ជាច្រើនហើយដែល ទាក់ទងនឹងការបែងចែក រវាងគ្រឿងអកម្ម និងគ្រឿងសកម្ម ។

អត្ថបទជាច្រើនលើបណ្ដាញអ៊ីនធើណិត បានសរសេរមិនបានក្បោះក្បាយ ដែលជាផលពិបាកសម្រាប់ អ្នកស្រាវជ្រាវទូទៅ ។

ឧទាហរណ៍ដូចជា ឌីយ៉ូត (Diode) មនុស្សមួយចំនួនថា ឌីយ៉ូត គឺជាគ្រឿងអកម្ម អ្នកខ្លះថាវាជាគ្រឿងសកម្ម ។

ដូចនេះ យើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ទើបអាចដឹងថាមួយណាត្រូវ មួយណាខុស ។

យើងត្រូវវែកញែករកការពិតដោយខ្លួនឯង !

ត្រូវមើលចម្លើយទាំងអស់ដែលរកបាន ហើយពិចារណាអោយបានល្អិត រើសយកមួយណាដែលសមហេតុផលជាងគេ ដែលខ្លួនអាចទទួលយកបាន ។

ដើម្បីជួយបងប្អូនក្នុងការរកចម្លើយ ខ្ញុំបានសរសេរប្រាំចំណុចដោយមានទាំងភាសាខ្មែរ ព្រមទាំងភាសាអង់គ្លេសផងដែរ សម្រាប់គ្រឿងអកម្ម និងប្រាំចំណុចទៀតសម្រាប់គ្រឿងសកម្ម ។

គ្រឿងអកម្ម

1. គ្រឿងលីនេអ៊ែរ មានដូចជា រេស៊ីស្ទ័រ កុងដង់សាទ័រ និង អាំងឌុចទ័រ
2. ប្រើថាមពល ឬ រំសាយកម្លាំង
3. អត់មានកើន មិនអាចពង្រីកសញ្ញា
4. អត់មានទិសដៅ មិនអាចតំរង់សញ្ញា
5. មិនត្រូវការ ប្រភពកម្លាំង ដើម្បីធ្វើការតាមមុខងាររបស់គ្រឿង

Passive Components

1. Linear devices such as resistors, capacitors, and inductors
2. Consume energy or dissipate power
3. No gain, cannot amplify signals
4. No directionality, cannot rectify signals
5. Do not require power source to perform their intended functions

គ្រឿងសកម្ម

1. មិនមែនគ្រឿងលីនេអ៊ែរ មានដូចជា ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ អូស៊ីឡាទ័រ និង សៀគ្វីអាំងតេក្រាល
2. អាចបង្កើតថាមពល បញ្ជា តង់ស្យុង ឬ ចរន្ត
3. មានកើន អាចពង្រីកសញ្ញា
4. មានទិសដៅ អាចតំរង់សញា
5. ត្រូវការប្រភពកម្លាំង ដើម្បីធ្វើការតាមមុខងាររបស់គ្រឿង

Active Components

1. Nonlinear devices such as transistors, oscillators, and integrated circuits
2. Can generate energy, control voltage or current
3. Have gain, can amplify signals
4. Have directionality, can rectify signals
5. Require power source to perform their intended functions

 ឧទាហរណ៍
ដើម្បីរកចម្លើយសម្រាប់ ឌីយ៉ូត យើងត្រូវសួរខ្លួនឯងថា ៖

1. តើឌីយ៉ូតជាគ្រឿលីនេអ៊ែរឬអត់ ?
   មិនមែនជាគ្រឿងលីនេអ៊ែរ ។ គ្រឿងសកម្ម !
2. តើឌីយ៉ូតប្រើថាមពលឬអត់?
   ប្រើថាមពលពេលណាមានតង់ស្យុងគ្រប់គ្រាន់ ។ មិនច្បាស់ !
3. តើឌីយ៉ូតមានកើនឬអត់ ​?
   អត់មានកើន មិនអាចពង្រីកតង់ស្យុងឬចរន្តបាន ។ គ្រឿងអកម្ម !
4. តើឌីយ៉ូតមានទិសដៅឬអត់ ​?
   មានទិសដៅរបស់ចរន្ត ។ គ្រឿងសកម្ម !
5. តើឌីយ៉ូតត្រូវការប្រភពកម្លាំងឬអត់ ដើម្បីធ្វើការតាមមុខងាររបស់ខ្លួន ?
   ត្រូវការតង់ស្យុងកំណត់ សម្រាប់ភ្ជាប់ចរន្តទៅមុខ ។ គ្រឿងសកម្ម !

លទ្ធផល គ្រឿងសកម្ម=3 គ្រឿងអកម្ម=1 មិនច្បាស់=1
តាមការរកឃើញខាងលើ ខ្ញុំអាចទទួលបានថា ឌីយ៉ូត គឺជាគ្រឿងសកម្ម !
ដើម្បីរកចម្លើយសម្រាប់ រេស៊ីស្ទ័រ យើងត្រូវសួរខ្លួនឯងថា ៖

1. តើរេស៊ីស្ទ័រជាគ្រឿលីនេអ៊ែឬអត់ ?
   ជាគ្រឿងលីនេអ៊ែរ ។ គ្រឿងអកម្ម !
2. តើរេស៊ីស្ទ័រប្រើថាមពលឬអត់?
   ប្រើថាមពលពេលណាមានតង់ស្យុង ។ គ្រឿងអកម្ម !
3. តើរេស៊ីស្ទ័រមានកើឬអត់ ​?
   អត់មានកើន មិនអាចពង្រីកតង់ស្យុងឬចរន្តបាន ។ គ្រឿងអកម្ម !
4. តើរេស៊ីស្ទ័រមានទិសដៅឬអត់ ​?
   អត់មានទិសដៅ អោយតែមានតង់ស្យុងគឺមានចរន្តហូរ ។ គ្រឿងអកម្ម !
5. តើរេស៊ីស្ទ័រត្រូវការប្រភពកម្លាំងឬអត់ ដើម្បីធ្វើការតាមមុខងាររបស់ខ្លួន ?
   មិនត្រូវការប្រភពកម្លាំង ដើម្បីទប់ចរន្ត។ គ្រឿងអកម្ម !

លទ្ធផល គ្រឿងសកម្ម=0 គ្រឿងអកម្ម=5 មិនច្បាស់=0
តាមការរកឃើញខាងលើ ខ្ញុំអាចទទួលបានថា រេស៊ីស្ទ័រ គឺជាគ្រឿងអកម្ម !

ខែធ្នូ 1, 2013

អគ្គិសនី និង អេឡិចត្រូនិច

អគ្គិសនីមានន័យដូចម្ដេច?
ចម្លើយច្បាស់លាស់នេះគ្មានទេ តែខ្ញុំសូមឆ្លើយតាមការយល់ដឹង។
អគ្គីគឺជាភ្លើង ដូច្នេះខ្ញុំយល់ថាអគ្គីសនីគឺជាអ្វីដែលទាក់ទងនឹងភ្លើង
អេឡិចទ្រិច ។
ភ្លើងអេឡិចទ្រិចជាអ្វី?
អេឡិចទ្រិចគឺអ្វីដែលដើរ ដោយការបង្ហូរគ្រាប់ភ្លើងតាមខ្សែចម្លង។
គ្រាប់ភ្លើងជាអ្វី?
គ្រាប់ភ្លើងគឺជាអេឡិចត្រុងដែលជាធាតុដ៏តូចបំផុតក្នុងអាតូម។
ឧទាហរណ៍៖
អំពូលភ្លើងភ្លឺដោយសារមានអគ្គីសនី។
អគ្គីសនីកើតឡើងដោយការបង្ហូរគ្រាប់ភ្លើង ហៅថាចរន្ត​។
អេឡិចត្រូនិចមានន័យដូចម្តេច?
អេឡិចត្រូនិចគឺជាបច្ចេកវិទ្យា ទាក់ទងនឹងការបង្កើតសៀគ្វី ដែល
ប្រើគ្រឿងសីមីកុងឌុចទ័រ ដូចជាត្រង់ស៊ីស្ទ័រជាដើម ក្នុងការបង្កើត
ឧបករណ៍អ្វីមួយ។
អគ្គីសនី និង អេឡិចត្រូនិច ខុសគ្នាដូចម្តេច?
អគ្គីសនីបង្ហូរអេឡិចត្រុងតាមខ្សែចម្លង។
អេឡិចត្រូនិចបង្ហូរអេឡិចត្រុងតាមគ្រឿងសីមីកុងឌុចទ័រ។
ពាក្យយោង
ខ្សែចម្លង (វត្ថុចម្លង) – Conductor
សីមីកុងឌុចទ័រ (អឌ្ឍវត្ថុចម្លង) – Semiconductor
អេឡិចត្រុង – Electron
អេឡិចត្រូនិច – Electronics
ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ – Transistor
សៀគ្វី – Circuit
អេឡិចទ្រិច – Electric
អគ្គីសនី – Electricity
អាតូម – Atom

ខែមិថុនា 1, 2013

ហេតុអ្វី U តំណាងអោយ Voltage?

Voltage គឺជា Electrical Pressure ខ្លះហៅ Potential Difference ឬ Electromotive Force ។
នៅអាមេរិក យើងប្រើអក្សរ V តំណាងអោយ Voltage និង Volt ។ Volt គឺជាមាត្រារង្វាស់
នៃ Voltage ។
អ្នកខ្លះប្រកាន់មិនប្រើ Voltage ទេ ព្រោះគេគិតថា ប្រើ Potential Difference ទើបត្រឹមត្រូវ ។
ដូច្នេះតើពាក្យ Voltage បានមកពីណា ?
ឬមានទាក់ទងនឹងអ្នកបង្កើតអាគុយឈ្មោះ Anastasio Volta ? ដែលគេបានអោយតម្លៃ Voltage
ជា Volt តាមឈ្មោះ Volta ។
V តំណាងអោយ Voltage និង Volt ។
E តំណាងអោយ Electromotive Force ឬ EMF តែ E ក៏អាចជាតំណាងអោយ Energy ចឹងបាន
ជាអ្នកខ្លះមិនប្រើ E សម្រាប់ Voltage ទេ ។
ចុះចំណែក U តើបានមកពីណា ? ហេតុអ្វីបានជាគេអាចប្រើជាតំណាងសម្រាប់ Voltage ?
តាមខ្ញុំបានដឹង នៅស្រុកខ្មែរក៏គេប្រើ U តំណាងអោយ Voltage ដែរ គ្រាន់តែគេហៅថា តង់ស្យុង
ដែលបានមកពីបារាំង តាមខ្ញុំស្មាន ប្រហែលជាដូចគ្នានឹងពាក្យ Tension របស់អង់គ្លេស ។
តាមការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្ញុំ គ្មានអ្នកណាដឹងថាហេតុអ្វីបានជានៅ អឺរ៉ុប គេប្រើ U តំណាងអោយ
Voltage នេះទេ គ្រាន់តែដឹងថា អាឡឺម៉ង់ មានពាក្យ Unterschied ដែលមានន័យ Difference
ក្នុងភាសាអង់គ្លេស ។
ឬមួយ U តំណាងអោយ Unterschied មែន ?

អាំងតង់ស៊ីតេជាអ្វី ?

អត្ថបទនេះទាក់ទង់នឹងការរៀនអគ្គិសនី និងអេឡិចត្រូនិច ។
ហេតុអ្វីបានជាខ្មែរប្រើពាក្យអាំងតង់ស៊ីតេ ?
តាមខ្ញុំដឹង ខ្មែរបានពាក្យនេះមកពីបារាំង ដែលអង់គ្លេសហៅថា Intensity ។
ខ្ញុំដឹងថា Intensity មិនមែនមានន័យចរន្តទេ តែធ្លាប់ដឹងថា ពេលគេនិយាយអាំងតង់ស៊ីតេ គឺគេសំដៅទៅលើចរន្ត ។
ខ្ញុំដឹងថា I តំណាងអោយ Current Intensity ឬ Intensity of Current ដែលក្រោយមកហៅកាត់ថា Current ។
Current = ចរន្ត (មានសញ្ញា I ជាតំណាង) ។
ដូច្នេះហេតុអ្វីបានជាគេនៅប្រើពាក្យ អាំងតង់ស៊ីតេ ក្នុងការបង្រៀនអគ្គិសនី ឬ អេឡិចត្រូនិច ?
ដូចជាការប្រើក្នុងឃ្លា

អាំងតង់ស៊ីតេចរន្តដែលឆ្លងកាត់ខ្សែចំលង ស្មើ 0.24A

ហេតុអ្វីមិនថា

ខ្សែចំលងមានចរន្ត 0.24A ឆ្លងកាត់

ឬ

ខ្សែចំលងមានចរន្ត 0.24A

ដោយខ្ញុំមិនដែលបានរៀននៅស្រុកខ្មែរទើបមិនដឹងអាំងតង់ស៊ីតេជាអ្វី ។
តាមបណ្ដាញខ្មែរមួយនេះ http://10mk.comyr.com/Physics%20unit.html
បានសរសេរថា

អាំងតង់ស៊ីតេ មានខ្នាតគិតជា អំពែ (A)

ដូច្នេះស្របនឹងអ្វីដែលខ្ញុំបានគិតពីមុនគឺ អាំងតង់ស៊ីតេ សំដៅទៅលើចរន្ត ។
បើបងប្អូនបានដឹងអំពីការប្រើពាក្យអាំងតង់ស៊ីតេនេះ សូមជួយប្រាប់ផង ។
អាំងតង់ស៊ីតេ បើបកប្រែមកខ្មែរមានន័យយ៉ាងណា ?

អាំងតង់ស៊ីតេសម្លេង
អាំងតង់ស៊ីតេពន្លឺ
អាំងតង់ស៊ីតេកំដៅ

ឧបករណ៍គូរប្លង់អេឡិចត្រូនិច LTspice or SwitcherCAD

LTspice ឬ SwitcherCAD គឺជាប្រូក្រាមដែលអាចដោនឡូត យកមកប្រើ ដោយ
មិនបាច់បង់ថ្លៃ ។ ខ្ញុំប្រើប្រូក្រាមនេះគ្រប់ពេលនៅកន្លែងធ្វើការ ព្រោះជាប្រូក្រាម
ដែលស្រួលប្រើជាទីបំផុត ។ បើអ្នកជាសិស្ស ខាងផ្នែកអេឡិចត្រូនិច ឬជាវិស្វករ
ខាងផ្នែកអេឡិចត្រូនិច គួរតែយកប្រូក្រាមនេះទៅសាកមើល ។

LTspice/SwitcherCAD

របៀបប្រើ
http://www.linear.com/designtools/software/LTspiceGettingStartedGuide.pdf
http://ltspice.linear.com/software/scad3.pdf
http://www.pkropik.com/storage/1202227692_sb_switchercad_1.pdf
ទាញយកប្រូក្រាម
http://www.linear.com/designtools/software/
http://www.linear.com/designtools/software/ltspice.jsp

៥៥៥ និងខ្ញុំ

មិនមែនបារី៥៥៥ទេ គឺខ្ញុំនិយាយអំពីអាយស៊ី IC ទេ ។ មានអ្នកធ្វើការនៅកន្លែង
ខ្ញុំម្នាក់បានសួរខ្ញុំថា ៖ តើធ្វើម៉េចទើបអាចបញ្ជាល្បឿនម៉ូទ័រ Motor បាន ? ខ្ញុំប្រាប់
គេវិធីពីរយ៉ាង ៖

១. បញ្ជាចំនួនភ្លើង ៖ បើភ្លើងតិច ម៉ូទ័រវិលយឺតៗ បើភ្លើងច្រើន ម៉ូទ័រវិលលឿនៗ ។
តែបើប្រើរបៀបនេះ គេត្រូវការប្រើគ្រឿងស្រូបកម្ដៅ Heatsink ដើម្បីកុំឱយគ្រឿង
ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ ដែលជាអ្នកបញ្ជូនចំនួនភ្លើងនោះក្តៅខ្លាំងពែក ព្រោះគ្រឿង ម៉ូទ័រដែល
គេត្រូវប្រើនោះមានកម្លាំង៦០វ៉ាត់ ។

២. បញ្ជាដោយប្រើល្បឿនកុងតាក់បិទបើកភ្លើង PWM ។ ត្រូវប្រើគ្រឿងសម្រាប់
បញ្ជាល្បឿនបិទបើក Frequency and Duty Cycle ។

ពេលដែលប្រាប់គេរួច ខ្ញុំក៏នឹកឃើញ ដល់គ្រឿងអាយស៊ីមួយ ដែលមានឈ្មោះ
៥៥៥ ដែលខ្ញុំធ្លាប់ប្រើ កាលនៅរៀន ប្រហែល១២ឆ្នាំមុន ។ ខ្ញុំក៏ប្រាប់គេអោយ
ប្រើវិធីទី២ ហើយក៏គូរប្លង់អោយគេយកទៅរៀបតាម ។

គិតៗទៅក៏ឆ្ងល់ថា ៖ ហេតុអីបានជាគ្រឿងហ្នឹងមានឈ្មោះ ៥៥៥ ? ដោយចង់ដឹង
ក៏ចូលក្នុងអ៊ីនធើណិតរាវរកកំណើតរបស់វា ។ ស្មានមិនដល់ថាវាមានឆ្នាំកំណើត
ដូចជាខ្ញុំដែរ គឺគេបានបង្កើតវា ក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ ហើយបានចេញលក់ ពាសពេញទី
ក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ ។ ចំណែកឈ្មោះរបស់វាគឺបានមកពីរ៉េស៊ីស្ទ័របីដែលមានចំនួន ៥
គីឡូអ៊ូម ដាក់បន្តគ្នា នៅខាងក្នុង ។

នេះគឺជាប្លង់ដែលបានគូរ

Yellow: OUT or DIS
Cyan: TRIG

R1: 100K pot (vary R1 will change only the DutyCycle )
C1: 0.01uF

Freq: 1.44 / (R1 x C1)

J1: Power Supply (12V battery)

J2: To Motor

បើមានសំណួរអំពីសើកិត ( Circuit ) ខាងលើ អាចសួរខ្ញុំបាន ។ អ្វីដែលទាក់ទង
នឹងឈីប ៥៥៥ អាចមើលបន្ថែមនៅកន្លែងខាងក្រោមនេះ ៖

http://home.cogeco.ca/~rpaisley4/LM555.html
http://www.uoguelph.ca/~antoon/gadgets/555/555.html
http://www.nomad.ee/micros/pwm555.html
http://www.dprg.org/tutorials/2005-11a/index.html

ខែតុលា 31, 2008

រៀនអេឡិចត្រូនិច – អគ្គីសនី Electricity

បើចង់រៀនអេឡិចត្រូនិច ដំបូងត្រូវយល់អំពីអគ្គីសនី ។ សូមមើលវីឌីអូខាងក្រោមនេះ
បើមិនយល់កន្លែងណា អាចសួរខ្ញុំបាន ។

ពាក្យខ្មែរខាងផ្នែកបច្ចេកទេស

ថ្ងៃនេះចំណាយពេលបង្ហើយកិច្ចការដែលបានចាប់ផ្តើមកាលពីមួយឆ្នាំមុន ។
ពាក្យខាងអេឡិចត្រូនិច_អង់គ្លេស_ខ្មែរ PDF
ពាក្យខាងគណិតសាស្ត្រ_អង់គ្លេស_ខ្មែរ PDF
ពាក្យខាងរូបសាស្ត្រ_អង់គ្លេស_ខ្មែរ PDF

ខែតុលា 28, 2008

ឧបករណ៍ប្លង់អាណាឡូក SwitcherPro

ថ្ងៃមុន បានប្រើ ឧបករណ៍ SwitcherPro របស់ Taxas Instruments ដើម្បីធ្វើគម្រោង
ការណ៍ក្នុងការបង្កើត +3.3V, 20A Power Supply ។ ខ្ញុំក៏បានបង្កើតជាវិធីសម្រាប់ប្រើ
ដើម្បើ ចែកដល់អ្នកដែលរៀនខាងផ្នែកអេឡិចត្រូនិចយកទៅប្រើផង ។

របៀបប្រើ SwitcherPro
ឧបករណ៍មួយទៀត ដែលខ្ញុំបានប្រើ គឺ SwitcherCAD របស់ Linear Technology ។
ខ្ញុំបានទៅជួបអ្នកដែលសរសេរប្រូក្រាមនេះដោយផ្ទាល់ នៅក្នុងកម្មវិធីបង្ហាញ និងការ
បង្រៀនរបស់គាត់ កាលពីបីឆ្នាំមុន។

ខែ​ឧសភា 17, 2008

រេស៊ីស្ទ័រ Resistors

រេស៊ីស្ទ័រគឺជាគ្រឿងអកម្មមួយក្នុងគ្រឿងអេឡិច គឺជាគ្រឿងសម្រាប់ទប់ចរនភ្លើង។
រេស៊ីស្ទ័រមានរង្វាស់ជាអូម (ohms) ។ ដើម្បីប្រើរេស៊ីស្ទ័រ អ្នកត្រូវរៀនប្រើច្បាប់អូម។

រូបភាពខាងលើគឺជានិមិត្តសញ្ញរបស់រេស៊ីស្ទ័រ។

ខាងលើគឺជាតារាងនៃច្បាប់របស់អូម។

ខាងលើគឺជាពណ៌សម្គាល់របស់រេស៊ីស្ទ័រ សម្រាប់រកតម្លៃអូម។
http://www.dannyg.com/examples/res2/resistor.htm
http://www.ealnet.com/m-eal/resistor/resistor.htm
http://www.elexp.com/t_resist.htm
ពត៌មានបន្ថែម៖
http://en.wikipedia.org/wiki/Resistor
ពេលប្រើរេស៊ីស្ទ័រ មិនត្រូវប្រើអោយហួសកម្លាំងវ៉ាត់ (watts) ទេ។
ប្រៀបដូចជាធុងបាស់ (speaker) ពេលប្រើហួសកម្លាំងវានឹងផ្ទុះបែកមិនខាន។